İDARENİN MAHKEME KARARINI UYGULAMA ZORUNLULUĞU

İDARENİN MAHKEME KARARINI UYGULAMA ZORUNLULUĞU

İdarenin yargı kararlarını uygulaması hususunda bağlı yetki söz konusudur ve idareye bu konuda hiçbir takdir hakkı verilmemiştir. İdarenin kararı uygulama yükümlülüğü devam ettikçe, yargı kararının uygulanmamasından doğan sorumluluğu da devam edecektir.
Anayasanın 138. maddesinin son fıkrası, yasama ve yürütme organları ile idarenin, mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğunu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiç bir surette değiştiremeyeceğini açıkça belirtmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. Maddesinde aynen; " Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez. " yazılıdır.
Mahkeme kararlarının uygulanması mecburiyeti adil yargılanma hakkına anlam kazandıran bir güvencedir. Aksi takdirde, yargı kararının uygulanmamasına bağlı olarak yargısal süreç anlamsız hale geleceği gibi bu durum Anayasada anlamını bulan hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmayan bir sonuç ortaya çıkaracaktır.
Anayasamızın 36 ncı maddesinde yer alan ‘hak arama hürriyeti’nin yalnızca yargı mercileri karşısında davalı veya davacı olma sıfatını değil aynı zamanda mahkeme nezdinde verilmiş olan kararın idari mercilerce gereğinin yerine getirilmesini de kapsadığı kabul edilmekte, ayrıca mahkeme kararlarının uygulanması yargılama sürecinin devamı niteliğinde görülerek yargılama sürecini tamamlayan ve yargılamanın bir anlam ve sonuç doğurmasını sayılan unsur olarak nitelendirilmektedir.
Anayasa Mahkemesi tarafından da hak arama özgürlüğü ve adil yargılanma hakkının sadece yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak bulunma hakkını değil aynı zamanda yargılama sonunda hakkı olanı elde etmeyi de kapsadığı kabul edilmektedir. ( AYM, E:2009/27 K:2010/9, 14.01.2010 )
Aynı şekilde, AİHS'nin 6.maddesinde yer alan hükümlerden yola çıkılarak yargı kararlarının icra edilerek uygulanması "adil yargılama ilkesi" içerisinde kabul edilmektedir. AİHM'e göre mahkemeye erişim hakkı, bir uyuşmazlığı mahkemeye götürme ve aynı zamanda mahkemece verilen kararın uygulanmasını isteme hakkını da kapsamaktadır. Mahkeme kararının uygulanması, yargılama sürecini tamamlayan ve yargılamanın sonuç doğurmasını sağlayan bir unsurdur. ( Hornsby/Yunanistan, B.No:18357/91, 19.03.1997 )
Yargı kararının uygulandığından bahsedilebilmesi için karar gerekçesinde yer alan nedenlere ve kararla güdülen amaca uygun bir şekilde işlem tesis edilmesi gerekmektedir. ( AYM, Başvuru No:2018/9459, 19.11.2020 )