İDARİ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK BAZI İLKELER

İDARİ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK BAZI İLKELER

* Kanun önünde eşitlik.

* Ölçülülük.

* Orantılılık.

* İdari işlemlerin geriye yürümezliği.

* İdari istikrar.(1)

* Kazanılmış haklara saygı.(2)

* Savunma hakkına saygı.

* Hak arama hürriyeti.

* İyi niyet.

* Adalet-Hakkaniyet-Nesafet.(3)

* Kesin hükme saygı.

* Lehe olan hükmün uygulanması.(4)

* Alt normun üst norma aykırı olmaması.

* Görev kurallarının geçmişe yürümesi.(5)

* Özel kanunun genel kanundan önce gelmesi.

* Tabii hakim.

* İdarenin kanuniliği.

* Gerekçe ilkesi.

* İdarenin takdir yetkisinin sınırlılığı.

* Hukuki güvenlik ilkesi.

* Güvenin korunması ilkesi.

* Haklı beklenti ilkesi.(6)

* Kanunlarda açık hüküm bulunmadıkça kıyas yoluyla mali külfet yüklenemeyeceği ve ödemelerde bulunulamayacağı.

* Mücbir sebep ya da beklenmeyen hal nedeniyle süresi içerisinde kullanılmayan bir hakkın kullanılabilmesi.

(1): İdari işlemlerde devamlılık, istikrar esastır.

(2): Hukuki kazanımlara saygı gösterilmesi ve bunların korunması hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Uygulamada ve doktrinde kazanılmış hak, elde edildiği tarihte meri olan, mevzuata uygun, açık hata ve hileye dayanmayan bir işlem sonucu elde edilen haktır. (Danıştay 11. D. 4/4/2006, E:2005/2927, K:2006/1625)

(3): Salt ihtimallere dayanılarak biyokimya ihtisas giriş sınavının iptal edilmesinde hukukun genel ilkelerine uygunluk yoktur. (Danıştay 5. Daire, 24/5/1985, E:1981/787, K:1985/1473)

(4): Dava devam ederken idari yaptırımlar yönünden lehe olarak yapılan yasal değişikliklerin uyuşmazlıkların çözümünde uygulanması hukukun genel ilkelerindendir. (Danıştay 6. Daire, 15/9/2006, E:2005/5281, K:2006/4089)

(5): Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olup müktesep hak doğurmaz. Davanın açıldığı andaki kurallara göre görevli olan mahkeme, yeni bir yasa ile görevsiz hale gelmiş ise mahkemece görevsizlik kararı verilmelidir. Ancak yeni yasada görev kuralının, yasa hükmünün yürürlüğünden sonra uygulanacağı belirtilmiş ise mahkemece görevsizlik kararı verilmez. (Danıştay 8. Daire, 2/5/2008, E:2008/1398, K:2008/3133)

(6): Haklı beklenti, yönetimin ister bir taahhüt isterse uzun süren bir uygulamasına güvenerek olsun, bireylerin çıkarlarına ya da lehlerine olan bir sonuca ulaşabileceklerini ümit etmeleridir. (Danıştay 5. Daire, 14/3/2006, E:2003/3647, K:2006/1140)

Kaynak: Bahtiyar AKYILMAZ/Murat SEZGİNER/Cemil KAYA, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 18. Bası, Ankara, 2024, s. 87-89.